Profesjonalne wsparcie dla pacjentów i podmiotów leczniczych. Pomoc prawna z zakresu prawa medycznego – Białystok

W aktualnym stanie prawnym błąd medyczny nie doczekał się definicji legalnej.

W praktyce korzysta się wypracowanej definicji przez orzeczenia sądów w sprawach medycznych, które generalnie wskazują, że “błąd medyczny jest definiowany jako działanie lub zaniechanie lekarza w sferze diagnozy i terapii sprzeczne z zasadami wiedzy medycznej w zakresie dla lekarza dostępnym” (IV CR 39/54, wyrok Sądu Najwyższego).

W praktyce, najczęściej wyróżnia się:

• błąd diagnostyczny – polega na błędnej, nieprawidłowej diagnozie pacjenta, na podstawie prawidłowych wyników badań przeprowadzonych zgodnie z procedurami i wiedzą medyczną lub na nieprawidłowej ocenie stanu zdrowia pacjenta. Do tego rodzaju błędu prowadzi zazwyczaj niedokładna, nieprofesjonalna analiza wyników badań pacjenta lub niepogłębiony wywiad z pacjentem.
• błąd terapeutyczny – polega na działaniu lub zaniechaniu lekarza w procesie leczenia pacjenta, sprzecznym z aktualną wiedzą medyczną, inni słowy polega popełnieniu błędu podczas podejmowania decyzji dotyczących sposobu leczenia pacjenta. Błąd terapeutyczny przykładowo występuje, gdy na podstawie prawidłowo przeprowadzonych badań diagnostycznych oraz właściwie postawionej diagnozy, lekarz nie podaje pacjentowi odpowiednich leków lub kieruje na zabieg bądź operację, która nie dotyczy danej choroby lub schorzenia. Błąd terapeutyczny może mieć charakter samoistny lub następczy, jako skutek błędu diagnostycznego.
• błąd organizacyjny – dotyczy wszelkich działań organizacyjno – logistycznych i decyzji podjętych przez placówki medyczne, szpitale czy przychodnie w celu leczenia pacjentów. Błędem organizacyjnym może być brak zapewnienia odpowiedniego sprzętu, personelu posiadającego odpowiednie kwalifikacje czy niewłaściwe prowadzenie dokumentacji medycznej.
• błąd techniczny – to realizowanie zaleceń lekarskich, przez personel szpitala, w sposób niewłaściwy; błąd ten najczęściej występuje w przypadku działania zespołu medycznego, na przykład podczas operacji. Tytułem przykładu praktycznego, błąd techniczny może polegać na pozostawieniu chusty w ciele pacjenta.

Odpowiedzialność cywilna za błąd w sztuce medycznej, powstanie po spełnieniu ściśle określonych przesłanek.

Co więcej, w zależności od sytuacji, odpowiedzialność za błąd medyczny będzie ponosił lekarz, placówka medyczna czy wskazane podmioty solidarnie. Jednak, w postępowaniu cywilnym należy przede wszystkim ustalić:

• winę – czy lekarz dopuścił się zawinionego błędu w sztuce lekarskiej,
• szkodę – czy na skutek błędu medycznego powstała szkoda po stronie pacjenta w postaci uszczerbku na zdrowiu, pogorszenia stanu zdrowia,
• związek przyczynowo – skutkowy między winą a szkodą – zatem należy zbadać, czy gdyby lekarz zastosował właściwe i prawidłowe procedury medyczne, według aktualnej wiedzy medycznej, to czy powstałaby szkoda w dobrach chronionych pacjenta.

Powyżej wskazane, są trzema głównymi przesłankami odpowiedzialności cywilnoprawnej za błąd medyczny.

Natomiast nie każde nieprawidłowe działanie lub zaniechanie lekarza może zostać uznane za błąd lekarski.

Konieczne jest wykazanie, że błąd był zawiniony, czyli lekarz nie dochował należytej staranności, aby prawidłowo przeprowadzić proces leczenia. Warto w tym miejscu wskazać, że zawód lekarza wymaga szczególnej staranności na każdym etapie leczenia i hospitalizacji pacjenta z uwagi na ochronę jednego z najwyższych dóbr jakimi są zdrowie i życie człowieka.

Od lekarza wymaga się nie tylko szerokiej wiedzy i doświadczenia zawodowego ale również ponadprzeciętnej uwagi i zręczności podczas wykonywania czynności leczniczych.

Błąd leczniczy, którego przyczyna miała charakter zewnętrzny, nie zawiniony przez lekarza, nie będzie stanowił podstawy do pociągnięcia tego lekarza do odpowiedzialności.

• Lekarz – odpowiedzialność lekarza za błąd medyczny ma miejsce w przypadku kiedy prowadzi on własną, indywidualną praktykę medyczną. Wówczas samodzielnie odpowiada zarówno za organizacyjno-kadrowe prowadzenie praktyki lekarskiej jak również za jakość leczenia i błędy medyczne.
• Szpital lub lekarz – jeśli lekarz zatrudniony jest w szpitalu na podstawie umowy cywilnoprawnej, na tzw. kontrakcie, odpowiedzialność za leczenie niezgodne ze standardami medycyny ponosi placówka medyczna oraz lekarz. Z perspektywy pacjenta oznacza to tyle, że może żądać odszkodowania za błąd medyczny zarówno od szpitala jak i od lekarza, który dopuścił się błędu w leczeniu.
• Szpital – szpital ponosi odpowiedzialność za błąd medyczny każdego ze swoich pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Jeśli lekarz bądź pielęgniarka dopuści się działania niezgodnego z aktualną wiedzą medyczną to pacjent może kierować roszczenie o odszkodowanie wyłącznie do szpitala.

Niezależnie od powyższego, lekarz może również ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną czy odpowiedzialność karną za błąd medyczny.

W zakresie odszkodowania za błąd medyczny istotny jest fakt, że zarówno szpitale, przychodnie czy inne placówki medyczne oraz lekarze i pielęgniarki mają obowiązek posiadania ubezpieczenia OC.

Wówczas to ubezpieczyciel pokrywa kwotę żądaną przez pacjenta tytułem odszkodowania. Przykładowo, lekarz prowadzący indywidualną opiekę medyczną, dopuszczający się błędu okołoporodowego, nie będzie musiał pokrywać kwoty odszkodowania za błąd medyczny, z własnych środków a uczyni to ubezpieczyciel, do wysokości sumy gwarancyjnej, zawartej w polisie ubezpieczeniowej.

Jest to zabezpieczenie interesów zarówno pacjenta poszkodowanego jak i lekarza, którego działania lub zaniechania doprowadziły do uszczerbku na zdrowiu pacjenta.

Odszkodowanie jest roszczeniem pieniężnym przysługującym poszkodowanemu pacjentowi, u którego w procesie leczenia powstała szkoda, na skutek zawinionego błędu lekarza.

Kodeks cywilny wskazuje wprost, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Zatem podmiot odpowiedzialny za zdarzenie medyczne jest zobowiązany do pokrycia kosztów leczenia i rehabilitacji, korzystania z pomocy medycznych, czy ortopedycznych, kosztu zakupu leków, zapewnienia opieki w okresie rekonwalescencji, w tym opieki osoby najbliższej poszkodowanemu, kosztów dojazdu do lekarzy, specjalistów czy placówek medycznych a nawet utraconych korzyści z tytułu niezdolności do pracy.

Co więcej, poszkodowany pacjent może również żądać zapłaty zadośćuczynienia za błąd medyczny. Roszczenie to pokrywa szkody niemajątkowe, takie jak cierpienie, ból, stres, poczucie nieprzydatności rodzinnej, społecznej, zawodowej, wykluczenia społecznego czy znacznego pogorszenia samopoczucia na skutek błędu medycznego.

Pogorszenie stanu zdrowia pacjenta, na skutek nieprawidłowo zastosowanego procesu leczenia, może prowadzić do całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy zarobkowej.

Wówczas poszkodowany może żądać zasądzenia renty na podstawie art. 444 § 2 kodeksu cywilnego.

Renta może zostać również zasądzona na rzecz poszkodowanego, który nie pracował w chwili zdarzenia, ale skutki błędu medycznego spowodowały, że zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Istotne jest to, że poszkodowany ma prawo dochodzić zwrotu wszystkich kosztów, które są uzasadnione i rozsądne, bez obowiązku podejmowania nadmiernych wysiłków w celu ich ograniczenia.

Postępowanie odszkodowawcze wszczyna się na skutek złożenia pozwu o odszkodowanie i zadośćuczynienie.

W treści pozwu należy wykazać przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej za błąd w sztuce medycznej, tj. winę, szkodę i związek przyczynowo – skutkowy między winą a szkodą, czyli przedstawić dowody na fakt wystąpienia szkody po stronie pacjenta, że do zdarzenia medycznego doszło z umyślnej winy lekarza oraz że do szkody po stronie pacjenta nie doszłoby, gdyby lekarz wykonywał swoje obowiązki zgodnie z procedurami oraz aktualną wiedzą medyczną.

Ponadto należy wykazać, że poszkodowany rzeczywiście poniósł wyliczone w pozwie koszty.

Prowadzenie sprawy o odszkodowanie i zadośćuczynienie za błąd medyczny wymaga skupienia się na kwestiach prawno – formalnych jak również zebrania materiału dowodowego, który udowodni zasadność wypłacenia odszkodowania.

W toku postępowania przesłuchiwane są strony, powoływani świadkowie jak również biegli sądowi, którzy oceniają stopień powstałej szkody i procentowy uszczerbek na zdrowiu.

Sąd może również badać okoliczność przyczynienia się poszkodowanego do zwiększenia szkody, co może wpłynąć na wysokość odszkodowania za błąd leczniczy.

W przeważającej części sprawy te wymagają zaangażowania profesjonalnego prawnika z Białegostoku, który posiada odpowiednie doświadczenie w prowadzeniu spraw o odszkodowanie.

Skorzystanie z pomocy radcy prawnego w Białymstoku z pewnością usprawni postępowanie przed sądem i zwiększy szansę na uzyskanie żądanej kwoty tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia.