Prawo pracy – wsparcie dla pracodawcy i pracownika. Radca prawny Białystok

Kodeks pracy reguluje stosunki między pracownikiem i pracodawcą, normując tym samym sposób postępowania w przypadku rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem.

Nie powoduje żadnych problemów prawnych sytuacja, w której pracownik i pracodawca decydują się na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Ewentualne dalsze kroki prawno-formalne podejmowane są w przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Wówczas pracodawca zobowiązany jest wykazać, że zachodzą okoliczności uzasadniające zwolnienie dyscyplinarne pracownika. Zatrudniony może oczywiście nie zgadzać się z oceną sytuacji pracodawcy i skierować sprawę do sądu pracy.

Rozwiązanie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia z winy pracownika reguluje art. 52 kodeksu pracy.

Zgodnie z tym przepisem pracodawca ma prawo do rozwiązania umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia, gdy pracownik:

• dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych,
• w czasie trwania umowy o pracę popełnił przestępstwo, które uniemożliwia dalsze wykonywanie pracy na zajmowanym stanowisku,
• z własnej winy utracił uprawnienia do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Procedura rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia również jest uregulowana przez kodeks pracy.

Pracodawca może zwolnić dyscyplinarnie pracownika najpóźniej w przeciągu miesiąca od momentu kiedy pracodawca dowiedział się o przesłankach rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno być złożone na piśmie, w języku zrozumiałym dla pracownika, z preferencją dla języka polskiego.

Dodatkowo pracodawca ma obowiązek skonsultować zamiar zwolnienia dyscyplinarnego pracownika z zakładową organizacją związkową. Jest to obowiązkowe działanie pracodawcy a związek zawodowy, działający w zakładzie pracy, wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni.

Należy jednak wskazać, że opinia zakładowej organizacji związkowej nie ma charakteru wiążącego dla pracodawcy i w dalszym ciągu pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z pracownikiem. Stanowisko zakładowej organizacji związkowej będzie miało jednak znaczenie podczas ewentualnej sprawy pracowniczej wszczętej przed sądem pracy.

Pracodawca może również rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika.

Podstawową okolicznością, uprawniającą pracodawcę do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia w trybie art. 53 § 1 pkt 1 ustawy kodeksu pracy jest niezdolność pracownika do pracy.

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika, jeżeli pracownik na skutek choroby jest niezdolny do pracy:

• dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
• dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia (odpowiednio maksymalnie 14 lub 33 dni) i zasiłku (odpowiednio maksymalnie 182 dni lub 270 dni) oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową,
• w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż powyższe, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.

Jeżeli po ustaniu przyczyny nieobecności pracownik stawia się w miejscu pracy i zgłasza gotowość do pracy to pracodawca nie ma prawa rozwiązać umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie jest uprawnieniem przysługującym tylko zatrudniającemu.

Pracownik również ma prawo do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, w szczególności, gdy wykonywana praca stanowi zagrożenie dla zdrowia pracownika.

Pracownik, poprzez złożenie oświadczenia woli na piśmie, może zakończyć stosunek pracy z pracodawcą bez zachowania okresu wypowiedzenia, jeśli:

• pracownik otrzymał orzeczenie lekarskie, wskazujące na szkodliwy wpływ pracy na zdrowie pracownika a pracodawca nie dokonał przeniesienia pracownika do innej pracy, w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim,
• pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych w stosunku do pracownika.

Istotny jest fakt, że kodeks pracy ustanawia katalog okoliczności uprawniających pracownika do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia.

Są to jedyne przyczyny rozwiązania umowy bez wypowiedzenia przez pracownika a każde niestawiennictwo w pracy, z innych przyczyn, będzie traktowane jako naruszenie podstawowych obowiązków przez pracownika.

Jednakże kodeks pracy nie wyklucza możliwości uregulowania przyczyn rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy w aktach wewnątrzzakładowych.

W sytuacji, rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z pracownikiem, które zostało dokonane niezgodnie kodeksem pracy, pracownikowi przysługują określone uprawnienia:

• roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach,
• roszczenie o odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia,
• roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 3 miesiące i nie mniej niż za 1 miesiąc.

1. Jaki jest okres wypowiedzenia umowy o pracę?

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony wynosi:

• 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;

• 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;

• 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

2. Czy pracodawca musi podać powód wypowiedzenia?

Tak, pracodawca ma obowiązek podania powodu rozwiązania umowy o pracę. Powód musi być rzeczywisty, konkretny i zrozumiały dla pracownika.

3. Na czym polega rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron?

To forma zakończenia stosunku pracy w dowolnym terminie, bez obowiązku zachowania okresu wypowiedzenia – wymaga zgody obu stron.