Alimenty na dorosłe dziecko – kiedy rodzic nadal musi płacić?

Zasadą jest, że alimenty na dziecko płaci rodzic zobowiązany do alimentacji, do osiągnięcia przez dziecko 18. roku życia.

Jednak są też sytuacje, że jeden z rodziców albo oboje rodziców będą zobowiązani do alimentacji po osiągnięciu wieku dojrzałości przez dziecko.

Dorosłe dziecko może żądać alimentów samodzielnie, występując z pozwem o alimenty do sądu.

Kiedy dziecko może żądać alimentów?

Kiedy ukończyło 18 lat i nadal nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, czyli:

• kiedy dziecko kontynuuje naukę na uczelni wyższej i nie ma obiektywnej możliwości podjęcia pracy zarobkowej, która pozwoli mu na samodzielne utrzymanie (w przypadku studiów zaocznych, rodzice mają obowiązek płacić alimenty na dorosłe dziecko, gdy nie wpłynie to znacząco na sytuację majątkową rodziców)
• kiedy dorosłe dziecko jest niepełnosprawne i nie może podjąć pracy zarobkowej – wówczas obowiązek alimentacyjny może obciążać rodzica przez całe życie,
• kiedy pełnoletnie dziecko ukończyło pełną ścieżkę edukacji, ale w dalszym ciągu pozostaje w niedostatku.

Co do zasady TAK.

Alimenty na dorosłe dziecko zostaną przyznane w sytuacji, gdy po ukończeniu szkoły średniej podejmuje ono naukę na uczelni wyższej jako student. Wówczas uznaje się to za naturalną i konieczną drogę ku samodzielnemu utrzymaniu – zatem uzasadnione jest zasądzenie alimentów na dorosłe dziecko.

W praktyce uznaje się, że alimenty na pełnoletnie dziecko należą się do 25. roku życia. Niemniej nie jest to granica sztywna i uregulowana przez prawo i może sięgać dalej.

Aktualne orzecznictwo wskazuje, że rodzice muszą realizować obowiązek alimentacyjny w stosunku do dziecka, które podejmuje naukę na aplikacji prawniczej.

Aplikant nie jest osobą zdolną do samodzielnego utrzymania się. Pomimo ukończenia studiów, specyfika zawodów prawniczych wymaga ukończenia aplikacji, by móc podjąć samodzielną praktykę.

Przyjmując, że dziecko po szkole średniej, podjęło bezpośrednią naukę na uczelni wyższej a później na aplikacji prawniczej – ukończy swoją ścieżkę edukacyjną w wieku 28 lat. Jest to podstawa do dalszego płacenia alimentów na pełnoletnie dziecko.

Sytuacja prawna komplikuje się w przypadku dorosłego dziecka, które przykładowo podejmuje naukę w szkole policealnej, ale nie uczęszcza na zajęcia bądź kontynuuje naukę na uczelni wyższej, ale zmienia kierunki studiów co semestr, nie uczęszczając regularnie na zajęcia czy nie zaliczając przedmiotów.

Takie działanie dorosłego dziecka może prowadzić do wniosku, że nadużywa swojego prawa do alimentów i Sąd może oddalić powództwo o alimenty.

W przypadku „wiecznych studentów” czy dzieci, które celowo nie podejmują żadnych kroków aby móc utrzymać się samodzielnie nie obowiązuje zasada przedłużenia obowiązku alimentacyjnego.

W takiej sytuacji rodzic ma prawo uchylić się od obowiązku alimentacyjnego, czyli innymi słowy ma prawo do zaprzestania płacenia alimentów.

Jednak nie może podjąć tej decyzji samodzielnie. W takiej sytuacji należy złożyć pozew o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego.

Rodzice są zobowiązani płacić alimenty na pełnoletnie dziecko w przypadku złego stanu jego zdrowia czy niepełnosprawności.

Jeśli niepełnosprawność dorosłego dziecka ma charakter stały i uniemożliwi mu podjęcie pracy zarobkowej to rodzic ma obowiązek płacić alimenty na dorosłe dziecko do końca życia.

W praktyce orzeczniczej wskazuje się, że nawet zawinione doprowadzenie do złego stanu zdrowia dziecka nie wyłącza obowiązku alimentacyjnego.

Innymi słowy, jeśli stan zdrowia dorosłego dziecka pogorszył się w wyniku alkoholizmu czy narkomanii to rodzic nadal musi wykonywać obowiązek alimentacyjny w stosunku do tego dziecka.

Często zdarzają się sytuacje kiedy dorosłe dziecko nadużywa swojego prawa do alimentacji. Wówczas rodzic zobowiązany do płacenia alimentów może uchylić się od alimentów na dorosłe dziecko.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje na sytuacje, które dają prawo do uchylenia obowiązku alimentacyjnego, a mianowicie:

1. gdy realizacja świadczeń alimentacyjnych wiązałaby się dla rodzica ze zbyt dużym uszczerbkiem,
2. kiedy dorosłe dziecko nie dokłada starań do osiągnięcia samodzielności finansowej,
3. jeśli żądanie alimentów jest rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (na przykład kiedy dziecko zaniedbuje obowiązki dziecka wobec rodzica i jednocześnie żąda ustanowienia obowiązku alimentacyjnego).