Kancelara Radcy Prawnego
Paulina Jaczyńska

Landing

Skontaktuj się z Kancelarią Radcy Prawnego Paulina Jaczyńska

Nie możesz dojść do porozumienia z innymi spadkobiercami?

Potrzebujesz pomocy w negocjacjach, mediacji lub sądowym podziale spadku?

Skontaktuj się z Kancelarią Radcy Prawnego w Białymstoku – pomożemy Ci skutecznie zabezpieczyć Twoje prawa i doprowadzić sprawę do zakończenia.

KANCELARIA RADCY PRAWNEGO
PAULINA JACZYŃSKA

Co zrobić, gdy spadkobiercy nie mogą dojść do porozumienia?

Spory spadkowe należą do najtrudniejszych i najbardziej obciążających emocjonalnie postępowań.

Kłótnie dotyczące majątku po zmarłym, niejasności związane z testamentem, odmienne oczekiwania co do sposobu podziału albo brak wiedzy o rzeczywistym składzie majątku powodują, że porozumienie między spadkobiercami staje się często niemożliwe.

Jako radca prawny, który regularnie prowadzi sprawy spadkowe, wiem, że wbrew pozorom większość konfliktów ma charakter nie tylko prawny, ale także psychologiczno-rodzinny.

Najważniejsze to zrozumieć, jakie kroki można podjąć, gdy spadkobiercy nie potrafią osiągnąć zgody.

Dlaczego spadkobiercy nie mogą dojść do porozumienia

1. Różne oczekiwania dotyczące podziału spadku.

Najczęściej problem wynika z tego, że:

  • jedna osoba chce sprzedać nieruchomość i podzielić środki,
  • druga chce ją zatrzymać i spłacić pozostałych,
  • trzecia uważa, że podział powinien nastąpić „po połowie”, bez spłat i dopłat,
  • kolejny spadkobierca mieszka w nieruchomości i nie chce jej opuszczać.

2. Nierówny wkład w opiekę nad spadkodawcą.

Często jedna osoba opiekowała się zmarłym, a inna nie utrzymywała z nim kontaktu. Powoduje to poczucie niesprawiedliwości.

3. Rozbieżności dotyczące wartości majątku spadkowego.

Wycena nieruchomości, sprzętów, pojazdów czy sprzętów gospodarstwa domowego bywa sporna. Bez opinii biegłego trudno ustalić wartość majątku.

4. Podważanie ważności testamentu.

Spadkobiercy kwestionują:

  • stan zdrowia spadkodawcy,
  • wpływ innych osób na decyzje,
  • brak formy testamentu,
  • niejasne zapisy lub sprzeczne wersje dokumentów.

1.5. Darowizny i nadużycia za życia spadkodawcy

Najbardziej konfliktogenne są sytuacje, kiedy:

  • jedno z dzieci otrzymało mieszkanie,
  • jedno otrzymywało regularne wsparcie finansowe,
  • jedno korzystało z konta bankowego spadkodawcy.

Te elementy mają wpływ na rozliczenia darowizn oraz wysokość udziałów.

Czy spadkobiercy muszą dojść do porozumienia?

Nie. Prawo przewiduje dwie drogi podziału:

  • Dział spadku w drodze umowy – tylko za zgodą wszystkich

To najszybsza i najtańsza forma zakończenia sprawy.

Wymaga jednomyślności – brak zgody choć jednej osoby uniemożliwia sporządzenie umowy o dział spadku u notariusza.

Umowa o dział spadku może dotyczyć:

- wszystkich składników majątku,

- tylko niektórych elementów (tzw. dział częściowy),

- spłat i dopłat między spadkobiercami.

Jeśli jedna osoba blokuje podpisanie umowy → zawarcie umowy jest niemożliwe.

  • Sądowy dział spadku – możliwy nawet bez zgody większości spadkobierców

To jedyna droga, gdy:

- konflikt jest trwały,

- spadkobiercy odmawiają dialogu,

- ktoś korzysta z majątku bez zgody pozostałych,

- są wątpliwości co do wartości spadku,

- są zastrzeżenia co do rozliczeń darowizn.

W postępowaniu sądowym zgoda spadkobierców nie jest konieczna.

Sąd może wydać decyzję nawet przy braku udziału części osób w rozprawach.

Mediacja spadkowa – najczęściej najlepsze rozwiązanie, zanim sprawa trafi do sądu

Mediacja to procedura, która może:

  • uratować relacje rodzinne,
  • skrócić czas postępowania z kilku lat do kilku tygodni,
  • znacząco obniżyć koszty,
  • pozwolić stronom wypracować własny model podziału.

Co można ustalić w mediacji?

  • wartość majątku,
  • kto przejmuje nieruchomość,
  • wysokość spłat,
  • podział ruchomości,
  • sposób korzystania z mieszkania do czasu działu spadku,
  • rozliczenia darowizn, nakładów, remontów.

Kiedy mediacja ma sens?

  • gdy spadkobiercy są skłonni rozmawiać,
  • gdy największym problemem są emocje, nie prawo,
  • gdy strony chcą uniknąć kosztów biegłych i wieloletnich rozpraw.

Sądowy dział spadku

Kto może złożyć wniosek o dział spadku?

Każdy spadkobierca – zgoda pozostałych nie jest wymagana.

Co musi zawierać wniosek o sądowy dział spadku?

  • opis majątku spadkowego,
  • propozycję sposobu podziału,
  • wskazanie udziałów każdego ze spadkobierców,
  • rozliczenie nakładów na majątek spadkowy,
  • dowody: dokumenty, wyceny, odpisy z ksiąg wieczystych.

Ustalanie składu i wartości spadku

W praktyce najczęściej sporne są:

  • wartość nieruchomości,
  • wyposażenie domu,
  • środki na kontach bankowych,
  • pojazdy, sprzęty, maszyny, narzędzia,
  • majątek przedsiębiorstwa spadkodawcy.

Sąd zwykle powołuje biegłego rzeczoznawcę, który ustala wartość rynkową majątku spadkowego.

Możliwe sposoby podziału spadku:

Sąd może:

1. przyznać majątek jednemu spadkobiercy ze spłatą wobec pozostałych,

2. dokonać fizycznego podziału (np. działki),

3. nakazać sprzedaż majątku i podział środków – tzw. podział cywilny.

4.5. Spłaty i dopłaty

Jeżeli wartość majątku dostaje jedna osoba, musi spłacić pozostałych spadkobierców w określonej wysokości i terminie.

Co jeśli ktoś blokuje postępowanie?

Sąd może prowadzić sprawę bez:

  • zgody spadkobiercy,
  • jego obecności,
  • jego aktywności procesowej.

Brak działania nie blokuje sprawy.

Co zrobić, gdy jeden spadkobierca zajmuje nieruchomość i nie wpuszcza pozostałych?

To częsty problem w sprawach spadkowych.

Wówczas można podjąć stosowne kroki:

✔ Wniosek o dział spadku z żądaniem przyznania nieruchomości innemu spadkobiercy

Pozew o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy

Jeśli ktoś mieszka sam w nieruchomości, która należy do wszystkich – pozostali mogą żądać zapłaty.

✔ Wniosek o zabezpieczenie roszczeń

Można żądać zakazu niszczenia majątku, usuwania wyposażenia, wyprowadzania rzeczy.

✔ Wniosek o zarządcę sądowego

W przypadku gospodarstw rolnych, firm lub nieruchomości przynoszących dochód.

Kiedy warto skorzystać z pomocy radcy prawnego?

Pomoc prawnika od spraw spadkowych jest szczególnie cenna, gdy:

  • istnieje wysoki poziom konfliktu,
  • spadek obejmuje nieruchomości lub wartościowy majątek,
  • w grę wchodzą darowizny, zadłużenia lub działalność gospodarcza,
  • spadkobiercy odmawiają dialogu,
  • jedna osoba korzysta z majątku kosztem pozostałych,
  • trzeba powołać biegłego.

Radca prawny może przeprowadzić mediację, przygotować strategię, poprowadzić negocjacje, sporządzić wniosek o dział spadku i reprezentować w sądzie.