Kancelara Radcy Prawnego
Paulina Jaczyńska

Landing

Skontaktuj się z Kancelarią Radcy Prawnego Paulina Jaczyńska

Doświadczasz przemocy domowej i planujesz rozwód lub potrzebujesz ochrony w sprawach rodzinnych?

Skontaktuj się z Kancelarią Radcy Prawnego Pauliny Jaczyńskiej w Białymstoku.

Zapewniamy kompleksową pomoc prawną i przede wszystkim wsparcie emocjonalne w trudnym czasie.

KANCELARIA RADCY PRAWNEGO
PAULINA JACZYŃSKA

Przemoc domowa a rozwód i władza rodzicielska – prawa osoby pokrzywdzonej

Przemoc domowa jest jedną z najczęstszych przyczyn rozpadu małżeństwa i pozwu o rozwód.

Jej występowanie wpływa nie tylko na decyzję o zakończeniu małżeństwa, ale również na kwestie władzy rodzicielskiej, miejsca zamieszkania dziecka i ustalania kontaktów.

Osoba pokrzywdzona przemocą domową w sprawie rozwodowej ma szczególne prawa, które mają chronić jej bezpieczeństwo i dobro dzieci.

Bardzo często ofiary przemocy domowej są przekonane o swojej bezsilności, samotności i braku wsparcia ze strony świata zewnętrznego, ale to nieprawda.

1. Przemoc domowa – znaczenie w postępowaniu rozwodowym

W polskim prawie przemoc domowa obejmuje różne formy naruszenia bezpieczeństwa i godności członka rodziny:

  • przemoc fizyczną – uderzenia, kopnięcia, duszenie, groźby użycia przemocy;
  • przemoc psychiczną – poniżanie, szantaż, groźby, izolacja od rodziny i znajomych;
  • przemoc seksualną – wymuszenie kontaktów seksualnych lub zachowań;
  • przemoc ekonomiczną – uniemożliwianie samodzielnego dysponowania pieniędzmi;
  • zaniedbanie i przemoc wobec dzieci – które również jest uznawane za okoliczność wpływającą na dobro dziecka.

Przemoc domowa w procesie rozwodowym jest jednym z kluczowych czynników wpływających na orzeczenie rozwodu z winą małżonka, a także na ocenę przyznania władzy rodzicielskiej i ustalania kontaktów z dziećmi.

Sąd kieruje się zawsze dobrem małoletnich i bezpieczeństwem osoby pokrzywdzonej.

Ważne jest, że przemocy domowej może dopuścić się tylko osoba pełnoletnia.

Rozwód z orzekaniem o winie a przemoc domowa

Osoba pokrzywdzona przemocą może wnieść pozew o rozwód z żądaniem ustalenia wyłącznej winy małżonka.

W praktyce sąd bardzo poważnie traktuje przypadki przemocy, ponieważ naruszają one obowiązki małżeńskie, a czasem wręcz uniemożliwiają prawidłowe pożycie.

Korzyści z rozwodu z orzeczeniem o winie:

  • możliwość dochodzenia alimentów od małżonka winnego,
  • weryfikacja odpowiedzialności sprawcy za rozpad małżeństwa,
  • lepsze zabezpieczenie interesów dzieci i osoby pokrzywdzonej,
  • możliwość ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej sprawcy.

Rozwód z orzekaniem o winie wymaga jednak zebrania dowodów: zeznań świadków, dokumentacji medycznej, notatek z interwencji policji, wiadomości czy nagrań.

W niektórych sprawach powołuje się również opinie psychologiczne lub OZSS.

Władza rodzicielska i przemoc domowa

W przypadku dzieci sąd przy ustalaniu władzy rodzicielskiej kieruje się zasadą najlepszego interesu dziecka.

Przemoc wobec współmałżonka lub dziecka jest czynnikiem decydującym o ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej.

Biorąc pod uwagę przede wszystkim dobro dziecka, Sąd może orzec:

  1. Ograniczenie władzy rodzicielskiej – rodzic sprawcy przemocy może mieć prawo do podejmowania tylko niektórych decyzji (np. kontaktów z dzieckiem, edukacji), bez wpływu na codzienną opiekę.
  2. Pozbawienie władzy rodzicielskiej – w przypadku rażącego naruszenia dobra dziecka lub powtarzającej się przemocy.

Sąd może także ustalić kontakty z dzieckiem w obecności osoby trzeciej lub w obecności kuratora, a w skrajnych przypadkach całkowicie pozbawić kontaktu rodzica stosującego przemoc.

Pomoc dla ofiary przemocy domowej

Osoba doświadczająca przemocy domowej w trakcie rozwodu może korzystać z kilku mechanizmów ochrony:

  • Nakaz opuszczenia mieszkania przez sprawcę przemocy – co ważne, nakaz opuszczenia mieszkania przez przemocowca dotyczy również sprawcy który wyniósł się z mieszkania, rzadko w nim przebywa jak również sytuacji kiedy ofiara opuściła wspólnie zajmowane mieszkanie.
  • Zakaz zbliżania się i kontaktowania się – Sąd może orzec ograniczenie fizycznego i telefonicznego kontaktu sprawcy z osobą pokrzywdzoną.
  • Procedura Niebieskiej Karty – formalne zgłoszenie przemocy, które inicjuje interwencję policji i służb społecznych. Wówczas służby są zobowiązane do monitorowania sytuacji życiowej rodziny objętej procedurą Niebieskiej Karty.
  • Zabezpieczenie kontaktów i miejsca zamieszkania dziecka – w trakcie postępowania rozwodowego Sąd może natychmiast określić, z kim dziecko będzie mieszkało oraz w jakim trybie będą się odbywały kontakty z drugim rodzicem. Sąd ma obowiązek rozpoznać taki wniosek niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia jego wpływu do Sądu.

Dzięki tym środkom osoba pokrzywdzona może czuć się bezpiecznie, nawet zanim zapadnie ostateczny wyrok rozwodowy.

Dochodzenie winy i dowody przemocy

W sprawach rozwodowych dowody przemocy są kluczowe dla ustalenia winy małżonka.

Mogą nimi być:

  • Zeznania świadków, np. sąsiadów, rodziny, przyjaciół, współpracowników.
  • Dokumentacja medyczna – zaświadczenia lekarskie, protokoły z wizyt w szpitalu.
  • Raporty policji i interwencje – notatki z interwencji w związku z przemocą.
  • Wiadomości, nagrania, zdjęcia – które dokumentują groźby, pobicia, zastraszanie.
  • Opinie psychologiczne lub OZSS – jeśli sprawa dotyczy dzieci i kontaktów.

Odpowiednie zebranie dowodów zwiększa szanse osoby pokrzywdzonej na szybkie i skuteczne rozstrzygnięcie sprawy.

Czy przemoc domowa zawsze wpływa na orzeczenie rozwodu z winy?

Nie zawsze, ale w większości przypadków przemoc jest uznawana przez sąd za rażące naruszenie obowiązków małżeńskich i może stanowić podstawę do ustalenia wyłącznej winy małżonka.

Kto może złożyć wniosek o nakaz opuszczenia mieszkania?

Wniosek o nakaz opuszczenia mieszkania może złożyć przede wszystkim sama ofiara przemocy, ale również zawodowy pełnomocnik (radca prawny, adwokat), prokurator, Rzecznik Praw Dziecka, instytucje pomocy społecznej.

Czy jest możliwy natychmiastowy nakaz opuszczenia mieszkania?

Tak, funkcjonariusz np. Policji może wydać nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakaz zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zakaz zbliżania się do ofiary na wyrażoną w metrach odległość, zakaz kontaktowania się z osobą doznającą przemocy domowej

Przez jaki czas obowiązuje nakaz natychmiastowego opuszczenia mieszkania?

Natychmiastowy nakaz opuszczenia mieszkania obowiązuje przez 14 dni od dnia jego wydania.