Opieka naprzemienna – na czym polega i jak wygląda w praktyce

Ustalenie opieki naprzemiennej może nastąpić:

• jeśli będzie ona zgodna z dobrem dziecka
• gdy rodzice są w stanie dojść do porozumienia i zawrzeć porozumienie rodzicielskie
• na zgodny wniosek rodziców.

Najczęściej opiekę naprzemienną sąd orzeka na skutek zawarcia przez rodziców porozumienia rodzicielskiego lub inaczej porozumienia wychowawczego.

Takie porozumienie zawiera się zazwyczaj przed mediatorem, ale nie ma takiego obowiązku.

W treści porozumienia rodzicielskiego reguluje się m.in.:

• powierzenie władzy rodzicielskiej,
• w jakim zakresie rodzice mają prawo do decydowania o sprawach dziecka,
• jakie szczególne obowiązki mają rodzice wobec dziecka,
• możliwość realizowania kontaktów z dzieckiem przez jednego z rodziców podczas okresu sprawowania opieki naprzemiennej przez drugiego z rodziców
• sposób ponoszenia kosztów podstawowych potrzeb dziecka.

Porozumienie rodzicielskie daje Sądowi impuls do orzeczenia opieki naprzemiennej.

Niemniej jednak Sąd bierze też pod uwagę kwestie poza procesowe i mniej formalne.

Ocenia również czy opieka naprzemienna będzie korzystna dla dziecka ze względu na osiągnięty wiek.

Zwyczajowo wskazuje się, że opieka naprzemienna nie będzie korzystna dla dziecka w wieku wczesno-dziecięcym (ok 1-4 lata) z uwagi na rolę pierwszoplanową matki i naturalne przywiązanie dziecka do niej.

Natomiast w przypadku nastolatka, dziecka samodzielnego, niewymagającego stałej obecności rodziców, opieka naprzemienna może mieć korzystny skutek.

Dziecko w tym wieku może przede wszystkim wyrazić swoje zdanie co do zastosowania opieki naprzemiennej. W przypadku skorzystania z tego modelu opieki dziecko może mieć zapewnione obecność i wsparcie zarówno mamy jak i taty.

Sąd ocenia również wzajemny stosunek rodziców. Wysoce prawdopodobne jest, że rodzice skonfliktowani, którzy nie są w stanie dojść do porozumienia i zależy im na osobistych porachunkach, nie zagwarantują dziecku bezpieczeństwa i stabilizacji.

Opieka naprzemienna wymaga od rodziców współpracy i skoncentrowaniu na dobru dziecka.

Przy orzekaniu opieki naprzemiennej po stronie rodziców pojawia się nowe pytanie – kto pobiera 800+ przy opiece naprzemiennej?

Otóż świadczenie wychowawcze 800+ jest to pomoc finansowa przeznaczana tylko i wyłącznie na potrzeby dziecka.

Zatem rodzice sprawujący opiekę nad dzieckiem w modelu opieki naprzemiennej pobierają 800+ po połowie – matka otrzymuje 400 zł oraz ojciec 400 zł.

Co więcej do przyznania świadczenia 800+ ZUS nie może wymagać, aby w wyroku rozwodowym wskazane było wprost, iż rodzice sprawują opiekę naprzemienną – „Sądy zwracają przy tym uwagę, iż nawet jeśli rodzice zajmują się dzieckiem „po równo”, a wyroku nie orzeczono o opiece naprzemiennej, to można uznać, że taki stan ma miejsce„(Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 19 września 2019 r., II SA/Gl 623/19 ).

Sądy zgodnie twierdzą, że fakt sprawowania opieki naprzemiennej powinien być każdorazowo weryfikowany przez organ.

Jeśli rodzice deklarują, że dzielą się opieką nad dzieckiem, to organ powinien to sprawdzić.

W polskim systemie podatkowym istnieje możliwość skorzystania z ulgi podatkowej dla rodzica samotnie wychowującego dziecko.

Jednak według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych rodzic sprawujący opiekę naprzemienną nie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Zatem nie może skorzystać z preferencyjnej formy rozliczania.